Het geven van een stem aan de natuur als volwaardige gesprekspartner gebeurt steeds meer.
Het lijkt voor ons lastig om natuur een stem te geven. In het Westen zijn we al jaren, zo niet eeuwen, gewend om vooral te kijken naar wat iets in geld opbrengt en minder naar de kwaliteit van leven. Rechtsvormen zijn voornamelijk gericht op het beschermen van bezit, en dan afgestemd op voordelige fiscale regelingen, of gericht op het uitsluiten van persoonlijke aansprakelijkheid.
Het kan ook anders. De inheemsen en marrons (nazaten van gevluchte tot slaaf gemaakten) in Suriname bespreken belangrijke zaken met de natuur. Zij stellen: ‘De natuur heeft kracht.’ Dat denken is verweven in het leven, en als er belangrijke zaken zijn, gaan ze via rituelen met de rivier in gesprek. Of met de berg, of het bos, het ligt er aan waar je woont.
De Maori in Nieuw-Zeeland geven in hun levensbeschouwing ook expliciet aandacht aan de wereld als geheel. The natural world forms a cosmic family, in the traditional Mãori view. The weather, birds, fish and trees, sun and moon are related to each other, and to the people of the land.
In de Bijbel, de Thora of de Griekse mythen en sagen, vind je die natuurlijke verwevenheid met de natuur weinig.
Toch zijn er gelukkig altijd mensen die proberen er meer aandacht voor te vinden, en die aandacht ook omzetten in daden.
‘Het bos dat van zichzelf is’.
Een organisatie die concrete stappen neemt om rechten aan de natuur te geven, is de stichting 'Het bos dat van zichzelf is.' Op hun website verwoorden ze het als volgt: ‘…Het is opmerkelijk dat jij en ik rechten hebben en zelfs bedrijven een rechtspersoon zijn, maar de natuur niet. In Nieuw- Zeeland is de eerste rivier ter wereld aangemerkt als rechtspersoon en Ecuador heeft rechten van de natuur opgenomen in de grondwet. Waarom Nederland nog niet?’
Rechtsvormen zijn door mensen geconstrueerde manieren om abstracte zaken te regelen. We hebben ze dus zelf gemaakt, en daarom kan je daar ook een stem voor de natuur aan toevoegen. De stem zal waarschijnlijk te horen zijn via mensenmonden zolang we nog geen andere manier hebben om met de natuur te praten.
In Rotterdam onderzoekt Het Nieuwe Instituut en enkele andere organisatie mogelijkheden voor een nieuwe rechtsvorm: de zoöp.
Het woord zoöp is een variatie op coöp (van de coöperatieve vereniging), waarin naast de bestuursleden ook de 'zo' van zoölogie (dierkunde) zeggenschap heeft. De stem van de natuur zou dan in alles meegewogen worden.
Spreker voor de levenden, rechten voor de natuur
Een rechtspersoon waarin rechten voor de natuur juridisch verankerd zijn, zou een goede aanvulling zijn op de bestaande rechtsvormen. Een volgende stap zou zijn om de rechten voor de natuur te verankeren in de grondwet.
Ocean Finance
In onze naam heeft de natuur een plek, maar wij hebben geen zoöperatie of soortgelijke organisatie als klant. We willen graag met anderen onderzoeken hoe je in de jaarrekening en belastingaangifte een stem aan de natuur kunnen geven, dus als je een vraag of een voorstel hebt, welkom!
Lees hier over de digitale euro Lees hier over rechten voor de natuur
Per nieuwsbrief verstuurd juni 2024
